Gelişim psikolojisi alanında değerli araştırmacılardan Caren Walker ve Alison Gopnik, oyun ile ilgili önemli bir soru dile getirir; “Dünya hakkında bu kadar çok şey öğrenmesi gereken çocuk, niçin oyun oynamak adına gerçek olmayan bir dünyada bu kadar zaman ve enerji harcamaktadır?”
Yetişkin gözlüğünden oyuna bakıldığında, oyun tekrarlardan ve anlamsız dizilerden oluşuyor gibi gözükebilir ancak çocuklar için oyun; gerçek dünyanın bir yansımasıdır. Doğumundan itibaren gerçek dünyada var olmaya çalışan çocuk, oyun yoluyla yarattığı dünyada, problem çözme, duyguları düzenleme, sıra bekleme gibi pek çok sosyal, duygusal ve bilişsel beceriyi pratik eder. Bir bilim insanı gibi, deneme – yanılma yoluyla gerçek dünyadaki deneyimlerini “oyun içinde” tekrar ederek anlamlandırmaya çalışır. Bu sebeple oyun, gelişimsel anlamda öğretici ve pekiştiricidir.
Oyun aynı zamanda çocuğun iç dünyasının da bir yansımasıdır. Oyun yoluyla tekrar ettikleri deneyimlerde yaşadıkları duyguları ve düşünceleri de ifade etme imkanı bulurlar. Oyunun iyileştirici ve güçlendirici tarafı buradan gelir.
Oyun Terapisi Nedir?
Oyun terapisinde ise amaç oyunun tüm bu gücünden yararlanarak çocuğa iç ve dış dünyasını yansıtabileceği güvenli bir alan yaratmaktır. Özellikle çocuk merkezli oyun terapisi hümanistik bir yaklaşımla, oyun yoluyla her çocuğun kendi kendini iyileştirebilme potansiyeline güvenir.
Daha açık bir şekilde ifade edecek olursak, çocuklar yaşadıkları olumlu ya da olumsuz her deneyimi ve duyguyu oyun içinde açık bir şekilde ifade etme olanağı bulduğunda, kendi sorunlarını kendi yollarıyla çözebilme becerisi geliştirirler. Gerçek dünyada çözemedikleri duygu, düşünce ya da davranışları oyunda ele alırlar. Bu anlamda oyun terapisinde, terapistin görevi çocuğun duygusal süreçlerine yargısız bir şekilde eşlik ederek, koşulsuz kabul ve güven sağlamaktır.
Çocuk ve terapistin güven ilişkisine dayalı bu süreç için oyun terapisinde oda ve oyuncaklar da özel olarak tasarlanmıştır. Her biri birbirinden farklı anlamlar taşıyan oyuncaklar, oyunda çocuğun günlük hayatta ifade etmekte zorlandığı duyguları özgürce ifade edebilmesine aracı olur. Çocuk kurduğu oyunda metaforlar ve hikayeler üzerinden kendi hikayesini şifalandırır.
Oyun terapisi, çocukta davranış değişikliği ile beraber sosyal ve duygusal anlamda gelişim ve genel iyi oluş halini de destekler.
Sıkça Sorulan Sorular
Oyun terapisi hangi çocuklara yapılır?
Oyun terapisi 2-11 yaş aralığındaki çocuklara uygulanabilir. Çocuklar genellikle 2-2.5 yaşlarında sembolik oyun (-mış gibi oyunlar, örneğin evcilik, doktorculuk gibi) oynamaya başlarlar. Oyun terapisi de çocukların sembolik oyun oynamaya başlamasıyla birlikte uygulanabilir.
Oyun terapisi çocuğun yaşadığı pek çok duygusal ve davranışsal problem için çözüm sunabilir. Özellikle kaygı, korku, aşırı çekingenlik, içe kapanıklık, saldırgan davranışlar, kardeş kıskançlığı, sosyal uyum sorunları, uyku, yemek ve tuvalet alışkanlığı sorunları, boşanma, evlat edinme, yas, kayıp ve travma süreci geçiren çocuklar için uygundur.
Oyun terapisi çocukta davranış değişikliği ile beraber sosyal ve duygusal anlamda gelişim ve genel iyi oluş halini de destekler.
Oyun terapisi kaç seans sürer?
Oyun terapisi süreci çocuğun yaşadığı soruna ve geçmiş ile bugün yaşadığı deneyimlere bağlıdır. Oyun terapisi genellikle haftada bir ya da iki kez olmak üzere düzenli şekilde devam ettiğinde 16-20 seans arası sürmektedir. Bu süreci çocuğun gelişimsel dönemi ve terapinin gidişatı da etkilemektedir.
Oyun terapisi nasıl yapılır?
Çocuklar iç dünyalarını oyun ve oyuncaklar aracılığıyla ortaya koyarlar. Çocuk merkezli oyun terapisinin amacı çocukların iç dünyalarını oyun yoluyla anlamak, duygu ve isteklerini oyun yoluyla açık bir şekilde ifade edebilecekleri güvenli bir ortam yaratmaktır. Çocuklar yaşadıkları deneyim ve duyguları açık bir şekilde ifade etme olanağı bulduğunda sağlıklı olarak gelişim gösterir ve kendi sorunlarını kendi yollarıyla çözebilme becerilerini geliştirirler. Bu anlamda terapisnin görevi oyun yoluyla çocuğun duygusal süreçlerine eşlik etmektir
Materyalleri nelerdir?
Oyun terapisinde oda ve oyuncaklar özel olarak seçilmiştir. Oyuncakların ve materyallerin her biri birbirinden farklı anlamlar taşır ve oyunda çocuğun günlük hayatta ifade etmekte zorlandığı duyguları özgürce ifade edebilmesine aracı olur. Çocuk kurduğu oyunda metaforlar ve hikayeler üzerinden kendi hikayesini şifalandırır.
Filial terapi nedir?
Filial Terapi, aile içindeki olumlu etkileşimleri güçlendirmeyi ve çocukta görülen sosyal-duygusal ve davranışsal problemlerin çözüme kavuşmasını sağlayan bir terapi modelidir. 1960 yılında Bernad ve Louise Guernet tarafından geliştirilmiş ve günümüze kadar sayısız araştırma ve uygulama ile etkisi kanıtlanmıştır.
Filial terapi hangi yaştaki çocuklara yapılır?
2-10 yaş arası çocuklar ve aileleriyle uygulanır.
Filial terapi nasıl yapılır?
Oyun terapisi ve diğer pek çok terapi modelinde terapist görüşmeleri çocuk ile yapar, ebeveynlerle ayrıca görüşmeler gerçekleştirir. Filial Terapi modelinde ise anne ve babalar çocuklarının süreçlerinde etkin bir rol oynayarak onlarla özel oyun zamanları düzenlerler. Bu anlamda terapist ile birlikte çalışırlar.
Filial terapinin psiko-eğitimsel süreci boyunca ebeveynler, çocuklarıyla bu özel oyun zamanlarını nasıl yürüteceklerini öğrenirler. Daha sonra terapist eşliğinde birebir özel oyun zamanları uygularlar. Bu seanslar anne babaların çocuklarını daha iyi anlamalarını sağladığı gibi aynı zamanda aralarındaki duygusal bağı ve ilişkiyi de güçlendirir.Anne babalar özel oyun zamanlarını evde uygulayabilir hale geldiklerinde, uzun vadede ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişkide büyük değişimler görülür.
Filial terapinin faydaları nelerdir?
Filial terapi;
Aile üyelerinin birbirleriyle olan ilişkilerini güçlendirmeyi ve başa çıkma becerilerini zenginleştirmelerini sağlar.
Terapi sürecinde anne babalar terapistin yardımıyla çocuklarıyla özel oyun görüşmelerini nasıl yürüteceklerini öğrenme fırsatı bulurlar.
Anne baba, terapist ve çocuğun bir araya gelerek yapıldığı filial terapi seansları anne babaların çocuklarını daha iyi anlamalarını sağlar ve onlarla kurdukları duygusal bağı güçlendirir.
Genellikle bu süreçte anne babalar ve çocuklar beraber düzenledikleri oyun görüşmelerinden keyif alırlar.
Çocukların duygularını ortaya koyma ve sorunlarını çözme sürecinde oyunu kullanmak aile içindeki her üye için rahatlatıcı ve değişimi sağlayan bir etkendir.
Filial terapi her aile için uygun mudur?
Filial terapi Anne-baba ve çocuk ilişkisinde açıklığı ve güveni artırmayı hedeflediğinden hem önleyici, hem de sorun varsa, o sorunun çözümüne yardımcı olan kısa dönemli bir terapi programıdır. Bu sebeple Filial Terapi her aileye uygulanabilir.
