Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) verilerine göre, Türkiye’de kripto varlıklarla ilgilenen 7 milyon kişi var. Türkiye’de kripto varlıkların ödemelerde yasaklanması, yatırımcıların yurtdışı borsalarına yönelmesine neden oldu. Dünya çapında yatırımcıları Bitcoin, Ethereum ve diğer dijital varlıklarla ticaret yapmaya davet eden yaklaşık 600 kripto para borsası var. Peki bunlardan hangileri güvenli?
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve İ.Ü. Sürekli Eğitim Merkezi bünyesinde, kripto varlıklar eğitim ve danışmanlık platformu Lexcio tarafından hazırlanan “Blokzincir Teknolojileri ve Hukuki Altyapısı” sertifika programında ders veren Cybor Holding CEO’su Alex Aksu, 600 borsadan ancak 60 kadarının güvenli olduğunu söyledi.
Borsaları, siber güvenlikten mevzuat uyumluluğuna kadar farklı kritere göre inceleyen Alex Aksu, en iyi 10 küresel kripto borsası hakkında şu bilgileri verdi:
Coinbase
Coinbase, ABD'deki en büyük kripto para borsasıdır; Nasdaq'ta tarihin en büyüğü olan 86 milyar dolarlık doğrudan listeleme yoluyla halka açıldı. Sanal para birimi lisansı ile New York DFS tarafından düzenlenir, 44 ABD eyaletine hizmet verir ve bir New York eyalet bankacılığı tüzüğüne sahiptir.
Kraken
ABD, İngiltere ve belirli Asya Pasifik yetki alanlarında faaliyette bulunan ABD merkezli Kraken, orta ve ileri düzey kripto tüccarlarına hizmet vermektedir. New York ve Washington eyaleti hariç tüm ABD eyaletlerine hizmette bulunmaktadır ve faaliyete geçmemiş olmasına rağmen Wyoming eyaletinden bankacılık lisansı vardır. Yakın zamanda 19 milyar dolarlık müşteri varlığı için bir rezerv kanıtı sağladı ve tarihte bunu yapan tek borsa olarak öne çıktı. Küresel olarak 13 farklı lisansı var ve bu yıl halka arz için planlarını açıkladı. Üreticiler için 16 baz puandaki ücretleri, diğer büyük düzenlenmiş firmalardan daha düşüktür. Vadeli işlem borsası olan tek A sınıfı firmadır.
Robinhood
Robinhood, komisyonsuz kripto ve hisse senedi ticareti sunan, halka açık, ABD merkezli ve SEC tarafından düzenlenen bir broker dealer'ıdır (kendi adına işlem yapan finans uzmanı kişi veya kuruluş). Çoğu özel kripto borsasına kıyasla ticaret için nispeten düşük sayıda (7) varlık sunar. Firmanın, harici adreslere kripto gönderen bir cüzdan almak için bekleme listesinde 2 milyondan fazla müşterisi var. Düşük giriş maliyeti ve basit teklif, yeni başlayanlar için uygun hale getirir. Gözaltındaki kripto varlıkları 22 milyar dolarla çok yüksektir.
Crypto
Singapur merkezli, ABD tarafından düzenlenen Crypto.com, Los Angeles'taki eski Staples Center'ın isim hakları için 700 milyon dolar ödedi. 169 jeton ticareti yapıyor ve 349 ticaret çifti sunuyor. Crypto.com, giriş seviyesi işlemler için nispeten pahalı olan 40 baz puanlık ücretine rağmen Coinbase'den daha yüksek bir işlem hacmine sahiptir.
FTX
29 yaşındaki Sam Bankman-Fried liderliğindeki hızlı büyüyen FTX (32 milyar dolar değerindedir), büyük ölçüde kripto türevleri piyasasına dokunarak hızla dünyanın en büyük borsalarından biri haline geldi. ABD ve Japonya'da belli kural ve yasalara göre idare edilen kuruluşlara sahiptir ve dünya çapında 100'den fazla ülkede faaliyet göstermektedir. Tom Brady, Stephen Curry, Gisele Bundchen, David Ortiz ve Kevin O'Leary ücretli destekçilerdir.
Binance
Bildirilen hacme göre dünyanın en büyük kripto para borsası olan Binance, müşterilerine spot, türevler ve DeFi pazarlarında çok geniş bir kripto para çifti (1600'den fazla) sunuyor. Binance'in hacminin çoğu bitcoin ve eter sürekli vadeli işlem kaynaklıdır. Binance'in kısa süre önce duyurduğu Bahreyn kripto varlık hizmet sağlayıcı lisansı, dev firmanın mevzuata uygunluk açısından doğru yönde adımlar attığını gösteriyor.
Huobi Global
2013 yılında Çin'de kurulan Huobi, orta ve ileri düzey tüccarlara hitap etmektedir. Firma, 200'den fazla varlık için spot piyasalar sunmanın yanı sıra türevler, marj hizmetleri, bir OTC masası ve ana aracılık hizmeti sağlıyor. Şirket ayrıca *wash trade suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı. 2021'de tüm Çin işini kapattı ve şimdi faaliyetlerini Singapur dışında yürütüyor.
*Yatırımcıların aynı finansal araç için aynı boyut ve fiyattan, herhangi bir mali kazanç sunmayacak şekilde ve çoğunlukla aynı anda verdikleri alım ve satım emirlerine kendi kendine işlem (wash trading) denir. Kendi kendine işlemlerin amacı kâr elde etmek değil, arz ve talep dengesine ilişkin yanıltıcı veriler sunarak piyasayı manipüle etmektir.
Gemini
2013 yılında Winklevoss kardeşler tarafından kurulan Gemini, yasal uyumluluğu teşvik eden imajına büyük ölçüde dayanan ABD merkezli ve düzenlenmiş bir kripto borsasıdır. Ayrıca NFT platformu Nifty Gateway'in de sahibidir. Firma, Kasım 2021'de Morgan Creek Digital'den 7.1 milyar dolar değerleme ile 400 milyon dolar topladı. Madeni para ve piyasa sayısı ortalamanın biraz altında olsa da ücretleri ortalama seviyededir.
GMO Coin
En büyük Japon kripto borsalarından biri olan GMO Coin, 9 kripto çiftinde üreticiler için -1 baz puan ve alıcılar için 5 baz puan (Japon Yeni cinsinden) ile sektördeki en düşük ticaret maliyetlerinden birini sunuyor. Ana şirket GMO Internet Group, aynı zamanda dünyanın en büyük perakende döviz aracılık firması olan GMO Click Securities'in de sahibidir.
eTORO
eToro, 1,5 milyondan fazla müşteriye ve 19 milyon kullanıcıya çoklu varlık ticareti sunan 9,6 milyar dolarlık bir değerleme ile küresel olarak düzenlenmiş bir firmadır. Avrupa, ABD ve diğer bölgelerde faaliyettedir. Perakende müşteriler için spreadleri çok yüksektir (kriptoya bağlı olarak 75 baz puandan 490 baz puana çıkarlar), ancak eToroX biriminin işlem başına 5 baz puanlık düşük bir ücreti vardır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı