Çalışan kişilerin iş hayatında; terfi, emeklilik, sigorta primi gibi merak ettiği pek çok konu vardır. İş hayatında, işten çıkarılma ve istifa gibi durumlarda bulunduğundan dolayı, işler tarafından merak edilen konulardan biri istifa konusudur. Çünkü bu konu beraberinde, işçi istediği zaman istifa edebilir mi? İstifa etmesi durumunda kaybedeceği haklar, istifa durumunda tazminat alıp alamayacağı sorularını da getirir. Bir işçinin istediği zaman istifa etme bulunur. Fakat bunun getirdiği birtakım durumlarda vardır. İstifa ile ilgili merak edilen her şey yazımızda ayrıntılı olarak yer alıyor. Yazımızın devamını okuyarak kafanıza takılan sorulara yanıt bulabilirsiniz.
Tazminat Almak için İstifanın Nedeni Önemlidir
Çalışanın iş sözleşmesini feshetme nedeni, bazı hakları açısından önemlidir. Bazı işten çıkarma durumlarında, sözleşmeyi fesheden kişi işçi olsa dahi kıdem tazminatı hakkı doğabilir. Evlilik, askerlik, emeklilik veya emeklilik yaşı dışındaki şartlar nedeniyle istifa edenler ihbarsız olarak istifa edebilirler veya aynı birimde bir yıl çalışmışlarsa kıdem tazminatına da hak kazanırlar.
Evlilik için istifa sadece kadın işçilere tanınan bir haktır. Kadın çalışanlar, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatı alabilir. Bu nedenle evlilik nedeniyle istifa eden çalışanların bir yıllık süreye dikkat etmesi gerekir. Bu nedenle ihbar süresi ve ihbar tazminatı söz konusu değildir.
Erkek çalışanlar askerlik nedeniyle iş sözleşmelerini feshedebilirler. En az 1 yıllık hizmet süresi olan çalışanlar da kıdem tazminatına hak kazanacaklardır. Emekliliğe hak kazanan ve yaşı dışında emekli olan işçiler de SGK’dan ilgili yazının işyerine ibraz edilmesi ile istifa halinde kıdem tazminatı alabilirler.
Hak kaybına uğramamak için yukarıdaki sebeplerin istifa dilekçesine yazılması gerekir. Örneğin, askerlik nedeniyle iş sözleşmesi feshedilen işçiler için istifa mektubunda bunun belirtilmesi önemlidir. İşveren tarafından ödenen kıdem tazminatları böylece resmi hale gelecektir. Bordro üzerinde geçerli olan gelir vergisi ve sigorta muafiyetlerinin incelenmesi sırasında bu sebeplerin dilekçede yer alması önemlidir. Aynı zamanda istifa sebeplerine ilişkin belgenin de istifa dilekçesine ek olarak sunulması gerekir. Örneğin, evlilik nedeniyle istifa eden bir çalışan, evlilik cüzdanının bir nüshasını istifa dilekçesine ek olarak sunmalıdır. İşveren bu belgeleri personel dosyasında tutmak zorundadır.
İşçinin iş sözleşmesini haklı sebeplerle derhal feshetmesi halinde, yukarıdaki sebepler dışında ihbar süresi uygulanmaz ve işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Bu durumlar 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde sayılmıştır. İşçi bu maddede sayılan sebeplerden biri ile sözleşmeyi feshederse, kendi istifasına rağmen kıdem haklarına sahip olacaktır.
İhbar Süresi Unutulmamalı
İstifa süreci sona erdikten sonra çalışan, kendinden boşalan pozisyonuyla ilgili herhangi bir sorun yaşanmaması adına belirli bir süre içinde istifa edeceğini işverene bildirmekle yükümlüdür. Buna ihbar süresi denir. İşe girme süresi 6 ayı geçmemiş çalışanların 2 hafta öncesinden; 6 ay ve 1,5 yıl arasında çalışan işçiler 4 hafta öncesinden; 1,5-3 yıl arasında çalışma süresi olan işçiler 6 hafta öncesinden ve çalışma süresi 3 yıldan fazla olan işçilerin 8 hafta öncesinden haber vermesi gerekir.
İşe başladıktan sonraki ilk 2 ay içinde istifa etmek istenirse bu durumda ihbar süresi yoktur. İlk 2 ay hem işveren hem de çalışan için bir deneme süresidir. Bu nedenle ilk 2 ay içinde istifa etme zorunluluğu yoktur. Çalışanlar istifa dilekçesini vererek doğrudan işten ayrılabilirler.
İşsizlik Ödeneği
Bir işçi işten ayrıldığında, genellikle işsizlik ödeneği alma hakkına sahip değildir. Ancak, çalışanlar belirli nedenlerle istifa etmeleri halinde işsizlik ödeneği alma hakkına sahiptir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde sayılan nedenlerle istifa eden işçiler işsizlik ödeneğine hak kazanırlar. Bu hakta, işten çıkarılma bildiriminde bulunulurken işverenin istifa nedeni dikkate alınarak seçeceği çıkış kodu da önemlidir. İşsizlik ödeneği için çalışanların ayrılma nedeninin yanı sıra başka koşulları da sağlaması gerekir.
