Sabahları çok erken uyanma da bir sorun biliyor muydunuz? Sabah erken uyanmanız gerekiyor ama bir uyanma saatiniz var ve vaktinden önce veya sonra uyanmamak için alarmınızı kurdunuz. Ama nafile! Yine alarmınızdaki saatten çok erken kalktınız ve bu sürekli olarak tekrar ediyor. Normal bir durummuş gibi görünse de aslında çok geç kalmak kadar çok erken kalmak da bir sorun!
Kimi zaman dışarıdan veya evin içinden gelen bir gürültü, sahip olduğunuz saman nezlesi gibi alerjik sabah rahatsızlıkları, sabah erken kalkmanız için kendinizi şartlamanız gibi sıralayabileceğimiz birçok sebepten ötürü uyanmamız gereken saatten çok daha erken uyanabiliriz.
Kimi zaman bu bir avantaj gibi görünse de sürekli olduğu taktirde uzmanların görüşlerine göre aslında bu bir sorun teşkil ediyor. Uzmanlara göre sürekli olarak sabah çok erken saatlerde kalkmak ve tekrar uykuya dalamamak vücudunuzun size bir şeyler anlatmaya çalıştığının bir işaretidir.
Sabahları Çok Erken Uyanma Neden Bir Sorundur?
Uzmanlara göre uyku döngüsü vücudun dinlenebilmesi, güne hazırlanabilmesi ve sahip olduğu sistemlerin düzgün çalışabilmesi için çok fazla önem taşıyor. Uyku döngüsü iç saatimize göre belirlenir ve sıcaklık, ışık seviyesi gibi çeşitli uyaranlara karşı oldukça hassastır. Bu uyaranlar beyin kimyamız üzerinde önemli etkilere sahiptir.
Her uyku döngüsü yaklaşık olarak 90 dakika uzunluğundadır ve en derin uykuda beyin toksinleri atmaya başlayıp REM uykusuna dönüş yapar. REM uykusuna geçmede yardımcı olan hormon melatonindir ve sabahları da kortizol seviyesini yükselterek uyanmaya yardımcı olur. Normal şartlar altında sabah saat 4’ten itibaren kortizol seviyesi yükselmeye başlıyor. Bu esnada eğer beynimiz duygusal çözülmeler yaşıyorsa çoğumuzun muzdarip olduğu sabahları çok erken uyanma sorunu ortaya çıkıyor.
Eğer hemen her sabah saat 4 gibi uyanıyor ve tekrar uykuya dalmakta zorlanıyorsanız vücudunuzun size fiziksel olarak uyarıda bulunduğunu söylemek mümkündür.
Erken Uyanmaya Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Erken uyanmaya neden olan faktörler çevresel faktörler, fiziksel faktörler, duygusal faktörler olarak sıralanıyor.
Çevresel Faktörler
İyi bir uyku düzenine sahip olmak için iyi bir uyku ortamına sahip olmak gerekiyor. Yatak, yatak odası sıcaklığı, yastık seçiminiz gibi birçok faktör uyku ortamının düzenini etkiler. Hatta pijamalarınız bile uyku kaliteniz için önemli bir faktör olan çevresel faktörleri etkiliyor.
Kışın yapılan en büyük hatalardan biri çok kalın uyku giysileri ile uyumak. Elbette ısınmak gerekiyor ama fazla kalın kıyafetler nedeniyle gece uykunuz sırasında vücudunuzun gereğinden fazla ısınıyor olması terleyerek uykunuzun bölünmesine neden oluyor. Vücudunuzun rahatlıkla nefes alabileceği rahat ve tercihen keten kumaşlardan yapılmış gece pijamaları terleyip uykunuzun bölünmemesi için ideal bir seçenek olabilir.
Özellikle kış aylarında yapılan bir diğer yanlış da uyuduğunuz odanın ortam sıcaklığını çok fazla yükseltmektir. Gereğinden çok sıcak bir ortam uykuya dalmanızı zorlaştırabileceği gibi uykunuz süresince terlemenize ve kendinizi rahatsız hissederek uyanmanıza neden olabilir.
Yatakta çok fazla zaman geçirmek de uykusuz kalmanıza veya sabah çok erken uyanmanıza neden olabiliyor. İşte kötü bir gün geçirdikten sonra çoğumuz eve dönüp hemen yatayım diye düşünür, hayaller kurarız. Fakat bu gece boyunca uykusuz kalmanıza ve kalitesiz bir uykuya neden olabilir.
Yatakta dinlenme, yatakta televizyon seyretme ve hatta yatakta kahvaltı gibi nedenlerle uyumak için kullanılması gereken yatakta sadece vakit geçirme amacıyla kalmak beynimizi uyku yerine yatağın vakit geçirme yeri olarak algılamasını ve bu şekilde şartlanmasını sağlıyor.
Fiziksel Faktörler
Uyku ortamınız yeterince iyi düzenlenmiş olmasına rağmen sabahları çok erken uyanma sorunu yaşıyorsanız fiziksel bazı durumlar iyi bir uyku düzeninizin olmasına engel olabilir. Her ne kadar bazı fiziksel durumlar mutlaka uyku sorunu yaratacak diye bir genelleme oluşturmamasına rağmen yine de bu faktörleri gözden geçirmeniz uyku kalitenize etki edebilir.
Yaş
70’li yaşları geçmiş kişiler genellikle daha erken yatma meyiliminde olurlar. Daha erken yatmak da zaten bu yaşlarda görülen az uyku ihtiyacını tetikleyerek çok daha erken saatlerde uyanmaya neden olur. Eğer bu yaşlarda iseniz ve erken yatıp çok erken saatlerde kalkıyorsanız bunun doğal olduğunu kabul etmek gereklidir.
Uyku Apnesi
Çoğu zaman tehlikeli boyutlara ulaşmasa da uyku apnesi uykusuzluk sorunu veya erken uyanma ile ilişkilendirilmektedir. Gece boyunca soluk alıp vermenin durup tekrar başlaması nedeniyle uyku kalitesiz hale gelir ve uyku döngüsünü ciddi bir biçimde etkiler.
Uyku Apnesinde;
- Solunum durur ve yeniden başlar,
- Uykudan nefes alamaz şekilde uyanmalar olabilir,
- Uyku sırasında horlama, burundan sesli şekilde nefes alma veya boğulma sesleri hissedilebilir,
- Gece çok sık aralıklar ile uyanma gerçekleşebilir.
Bu sorunun tedavi edilebilmesi için mutlaka uyku konusunda uzmanlığı olan hekimler ile görüşülmelidir. Uyku apnesi teşhisi için gerekli taramalar yapıldıktan ve teşhis konulduktan sonra hekiminiz size çözüm önerileri sunacaktır.
Duygusal Faktörler
Uyku sırasında gecenin ikinci yarısı olarak adlandırılan dönem ve sabah erken saatlerde beynimiz yaşanılan duygusal zorlukları ve duygu dalgalanmalarını işlemeye devam ederken kortizol seviyeleri de yükselir. Eğer gün içinde duygusal anlamda zorluklar yaşamışsanız bu zorluklar büyük bir oranda uykunuza da yansır.
Depresyon
Çağımızın hastalığı olarak bilinen depresyon kimi zaman kişi tarafından bilinir kimi zaman da ancak bir doktor teşhis edene kadar bilinmeyebilir. Erken uyanmanın bir nedeni de depresyondur. Negatif duygular ve duygudurum karışıklıkları uykusuzluk nedenlerindendir. Bazen de depresyonun uzun uykulara neden olabileceği unutulmamalıdır.
Kaygı
Kaygı diğer adı ile anksiyete sabahları çok erken uyanma ve uyku bozuklukları nedenleri arasında yer alır. Hafif bir kaygı durumu olsa da kronik bir durum olsa da kaygı bozukluğu gece sık uyanmaya, uykunun kalitesiz olmasına neden oluyor.
