Meteoroloji istasyonlarında ve havalandırma sistemlerinde başta olmak üzere çeşitli alanlarda kullanılan anemometre nedir? Anemometre ne işe yarar? Sorularının cevaplarının dışında, anemometre çeşitleri ve seçim yaparken dikkat edilecekler hakkında ihtiyacınız olan bilgileri yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Anemometre Nedir?
Tarihte ilk kez 1450 yılında kullanılan anemometre; rüzgar ve hava hızını ölçmeye yarayan bir alet olup, yelölçer olarak da adlandırılmaktadır. Havalandırma sistemleri ve meteoroloji istasyonlarında rüzgarın ölçümü için kullanılan anemometre, yunanca rüzgar anlamına gelen sözcüklerin türemiştir.
Normal şartlarda rüzgârın hızının direkt olarak ölçülmesinin pratik olmaması nedeniyle rüzgâr hızının basınç esnasında ortaya koyduğu değişiklik ile birlikte, ses hızı ve hava akımı gibi çeşitli etkenlerden faydalanılarak ölçüm yapılmaktadır.
Saatte 7 ile 160 kilometre arasındaki rüzgâr hızının ölçümünde kullanılan anemometreler, rüzgâr hızında meydana gelebilecek değişiklikler nedeni ile %30 hata payı ile çalışmaktadır. Ancak bu hata payının ortaya çıkabilmesi için, rüzgâr hızının çok ani bir şekilde azalması gerekmektedir. Bu yüzden yelölçer cihazlar, rüzgâr hızının ani değişikliğini tam olarak ölçmeyebilir.
Yarım küre şeklinde olan anemometreler bu şekilde çalışırken, pervaneli tip anemometre rüzgâr değirmeni şeklindedir. Pervane tipi mekanik anemometre, saatte 1 ile 40 kilometre arasında esen rüzgârların hızını ölçmektedir.
Saatte 7 kilometreden daha düşük bir hızla esen rüzgârların hızlarını ölçmek için ise, ısı kaybı prensibi ile ölçüm yapan anemometreler kullanılır.
Anemometre Çeşitleri
Rüzgâr ve hava hızını ölçmek için kullanılan 3 tip anemometre vardır.
Propeller: Rüzgâr yönüne dik olarak kullanıldığında dikey rüzgârın hızını, yatay olarak kullanıldığında ise yatay rüzgâr hızını ölçmede kullanılır.
Ultrasonik: Uçlardan diğer uca yayılan ses dalgalarının alınması esnasında geçen zamanın ölçülmesine dayalı çalışır.
Kepçe: Bu tip anemometre cihazlarında, kepçe rotorun dönüşü esnasında geçen süre dikkate alınarak rüzgâr hızı hesaplanır.
Anemometre Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Anemometre seçiminde simetrik ve küçük dizayna sahip olan cihazlar tercih edilmemelidir. Aynı zamanda cihazın gövdesinin keskin hatlar yerine daha kavisli olması gerekir. Bu sayede türbülans sebebiyle hatalı sonuçlarının önüne geçilecektir. Bunların dışında ölçümü yapıldıktan sonra cihazın kalibre edilmesi önem taşımaktadır.